پارگی تاندون زانو یکی از آسیبهای مهم مفصل زانو است که میتواند حرکت طبیعی پا را مختل کند و حتی راه رفتن ساده را دشوار سازد. این مشکل اغلب بهدلیل فشار ناگهانی، حرکات انفجاری یا استفاده بیشازحد از عضلات ران و ساق ایجاد میشود.
در صورت بیتوجهی، آسیب ممکن است از یک کشیدگی ساده به پارگی کامل تاندون تبدیل شود و نیاز به درمان جدیتری مانند جراحی و فیزیوتراپی پیدا کند.
در این مقاله از زاپیاشاپ به علائم، روشهای تشخیص و گزینههای درمانی پاره شدن تاندون زانو خواهیم پرداخت.
پارگی تاندون زانو چیست؟
پاره شدن تاندون زانو زمانی رخ میدهد که بافت فیبری محکمی که عضلات ران را به استخوان پاتلا (کشکک زانو) متصل میکند، دچار آسیب شدید یا گسستگی شود.
این تاندون نقش مهمی در صاف کردن پا و انجام حرکاتی مانند راه رفتن، دویدن و پریدن دارد. پارگی ممکن است بهصورت کامل یا ناقص اتفاق بیفتد و شدت آن به میزان آسیب و محل گسستگی بستگی دارد.
در بسیاری از موارد، این مشکل بر اثر ضربه مستقیم، فرود نادرست پس از پرش یا فشار ناگهانی بر مفصل زانو ایجاد میشود. تشخیص بهموقع و شروع درمان مناسب، از گسترش آسیب و نیاز به جراحیهای پیچیده جلوگیری میکند.
پاتلا زانو چیست و تاندون پاتلار چه نقشی دارد؟
پاتلا یا کشکک زانو یک استخوان کوچک، مثلثیشکل و متحرک است که در جلوی مفصل زانو قرار دارد و مانند یک سپر از ساختارهای داخلی زانو محافظت میکند.
این استخوان توسط تاندون پاتلار به استخوان ساق پا (تیبیا) متصل میشود و نقش کلیدی در انتقال نیروی عضلات ران به ساق پا برای صاف کردن زانو دارد.
تاندون پاتلار در حرکاتی مانند ایستادن، بالا رفتن از پله، دویدن و پریدن نقش حیاتی ایفا میکند و هرگونه آسیب به آن میتواند عملکرد کلی پا را مختل کند.
اگر زانوی شما به هنگام خم شدن درد میگیرد بهتر است مقاله درد زانو هنگام خم شدن | بررسی علل، درمان خانگی و پزشکی زانو درد
را مطالعه کنید.
نقشها و ویژگیهای پاتلا و تاندون پاتلار:
- محافظت از مفصل زانو در برابر ضربه و فشار مستقیم
انتقال نیرو از عضلات چهارسر ران به استخوان ساق پا برای صاف کردن زانو - افزایش کارایی حرکتی با بهبود زاویه عملکرد عضلات
- پخش فشار روی مفصل زانو برای کاهش آسیب به غضروفها
- کمک به ثبات مفصل در حرکات پیچشی یا پرشی
انواع پارگی: پاره شدن تاندون زانو بهصورت کامل یا ناقص
پارگی تاندون زانو میتواند در دو شکل اصلی رخ دهد: پارگی ناقص که بخشی از رشتههای تاندون آسیب میبینند ولی اتصال کلی آن حفظ میشود، و پارگی کامل که در آن تاندون بهطور کامل از استخوان جدا یا دو نیم میشود.
شدت علائم، روش درمان و مدت زمان بهبودی به نوع پارگی بستگی دارد. در پارگی ناقص معمولاً امکان درمان غیرجراحی و فیزیوتراپی وجود دارد، اما پارگی کامل اغلب نیازمند جراحی فوری است تا عملکرد طبیعی زانو بازگردد.
| نوع پارگی تاندون زانو | میزان آسیب | علائم اصلی | روش درمان رایج | مدت زمان تقریبی بهبودی |
| پارگی ناقص | آسیب بخشی از فیبرهای تاندون، حفظ اتصال کلی | درد متوسط، تورم، کاهش قدرت ولی امکان حرکت | استراحت، استفاده از بریس، داروهای ضدالتهاب، فیزیوتراپی | ۴ تا ۸ هفته بسته به شدت آسیب |
| پارگی کامل | گسستگی کامل تاندون از استخوان یا پارگی در وسط تاندون | درد شدید، ناتوانی در صاف کردن پا، افتادگی پاتلا | جراحی ترمیم تاندون + فیزیوتراپی تخصصی | ۳ تا ۶ ماه بسته به روند ترمیم |
علائم و نشانهها
آسیبهای تاندون زانو و تاندونهای اطراف آن، بسته به نوع و شدت، علائم متفاوتی ایجاد میکنند. شناخت این نشانهها کمک میکند تا فرد سریعتر علت مشکل را شناسایی کرده و برای درمان مناسب اقدام کند. برخی علائم در همه آسیبها مشترکاند، مانند درد و تورم، اما شدت و محل بروز آنها میتواند سرنخ مهمی برای تمایز بین پارگی تاندون زانو، کشیدگی تاندون زانو و کشیدگی تاندون ران پا باشد.
علائم پارگی تاندون زانو:
- درد ناگهانی و شدید در جلوی زانو
- ناتوانی در صاف کردن پا یا بلند کردن آن در حالت صاف
- افتادگی پاتلا (کشکک) به سمت پایین
- شنیدن صدای “تق” در لحظه آسیب
- تورم و کبودی سریع در ناحیه آسیبدیده
علائم کشیدگی تاندون زانو:
- درد خفیف تا متوسط در هنگام خم و راست کردن زانو
- تورم و گرمی موضعی در اطراف پاتلا
- کاهش قدرت عضلات چهارسر ران
- حساسیت به لمس در بالای استخوان ساق یا زیر کشکک
علائم کشیدگی تاندون ران پا (تاندونهای چهارسر):
- درد در قسمت جلوی ران نزدیک به لگن یا زانو
- ضعف یا گرفتگی عضلات ران
- محدودیت در انجام حرکات انفجاری مانند پرش یا دویدن سریع
- کشیدگی یا احساس سفتی هنگام کشش عضلات ران
| نوع آسیب | محل اصلی درد | شدت درد | سایر علائم کلیدی | توانایی حرکت |
| پارگی تاندون زانو | جلوی زانو، زیر یا روی پاتلا | شدید و ناگهانی | افتادگی پاتلا، صدای “تق”، تورم سریع | ناتوانی در صاف کردن پا |
| کشیدگی تاندون زانو | اطراف پاتلا | خفیف تا متوسط | تورم، گرمی، حساسیت به لمس | امکان حرکت ولی با درد |
| کشیدگی تاندون ران پا (چهارسر) | جلوی ران نزدیک لگن یا زانو | متوسط | ضعف عضلانی، گرفتگی، سفتی | محدودیت در حرکات انفجاری |
علتها و عوامل خطر
پارگی تاندون زانو معمولاً در نتیجه ترکیبی از عوامل مکانیکی، وضعیت بدنی و شرایط زمینهای ایجاد میشود. برخی حرکات یا عادات نادرست در ورزش، بهویژه اگر با ضعف عضلات و عدم انعطاف همراه باشد، فشار زیادی بر تاندون وارد میکند. همچنین وجود التهابهای مزمن مانند تاندونیت زانو میتواند مقاومت تاندون را کاهش دهد و احتمال آسیب را بالا ببرد. شناخت این عوامل به پیشگیری و انتخاب تمرینات ایمن کمک زیادی میکند.
حرکات انفجاری، فرود نادرست و ورزشهای پرجهش
فعالیتهایی که شامل پرشهای مکرر، تغییر جهت سریع یا حرکات انفجاری هستند، فشار زیادی به تاندون پاتلار و ساختارهای اطراف زانو وارد میکنند.
در صورتی که تکنیک فرود صحیح رعایت نشود یا عضلات پشتیبان زانو به اندازه کافی قوی نباشند، احتمال پاره شدن تاندون زانو یا ایجاد کشیدگی شدید افزایش مییابد. ورزشهای پرجهش اگر بدون گرمکردن کافی یا با کفش نامناسب انجام شوند، خطر آسیب را چند برابر میکنند.
نمونه حرکات و شرایط پرخطر:
- پرشهای عمودی و افقی مکرر (مانند بسکتبال و والیبال)
- فرود با زانوهای کاملاً صاف یا زاویه نامناسب
- تغییر جهت ناگهانی در ورزشهایی مثل فوتبال یا تنیس
- انجام حرکات پلیومتریک بدون آمادهسازی بدنی
- استفاده از کفش ورزشی فرسوده یا بدون حمایت کافی
سن، ضعف عضلانی، عدم انعطاف و اضافهبار تمرینی
با افزایش سن، بافت تاندونها بهتدریج خاصیت کشسانی و مقاومت خود را از دست میدهد و این امر باعث میشود حتی فشارهای معمولی هم خطر پارگی تاندون زانو یا کشیدگی آن را افزایش دهند.
ضعف عضلات چهارسر ران و همسترینگ، همراه با انعطافپذیری کم، موجب میشود نیروهای وارده به زانو بهطور یکنواخت توزیع نشود و فشار بیشتری روی تاندون پاتلار بیفتد.
از طرفی، اضافهبار تمرینی—مانند افزایش ناگهانی شدت یا حجم تمرین—بدون استراحت کافی، فرصت ترمیم را از تاندونها میگیرد و زمینه آسیبدیدگی را فراهم میکند.
پیامدهای تاندونیت زانو و پیشزمینههای التهابی
تاندونیت زانو، که به التهاب مزمن یا حاد تاندون پاتلار گفته میشود، میتواند مقاومت و انعطافپذیری تاندون را کاهش دهد و آن را مستعد آسیبهای جدیتر مانند پارگی کامل کند.
وجود بیماریهای التهابی سیستمیک یا مشکلات مفصلی، روند ترمیم بافت تاندون را کند میکند و حتی ممکن است باعث بازگشت مجدد درد پس از درمان شود.
این شرایط، اگر کنترل نشوند، میتوانند کیفیت زندگی و عملکرد ورزشی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.
نمونه پیامدها و عوامل زمینهای:
- کاهش مقاومت مکانیکی تاندون در برابر فشار
- افزایش خطر پارگی کامل پس از یک کشیدگی ساده
- التهابهای مفصلی مانند آرتریت روماتوئید یا لوپوس
- اختلال در خونرسانی و تغذیه سلولی تاندون
- طولانی شدن دوره نقاهت پس از آسیب
- بازگشت مکرر درد و التهاب حتی پس از درمان اولیه
تشخیص پارگی تاندون زانو
برای انتخاب بهترین روش درمان، تشخیص دقیق نوع و شدت آسیب تاندون زانو ضروری است. این فرآیند معمولاً با بررسی تاریخچه آسیب، معاینه فیزیکی و در صورت نیاز، انجام روشهای تصویربرداری پیشرفته انجام میشود.
پزشک تلاش میکند تا مشخص کند آیا آسیب به شکل کشیدگی تاندون زانو است یا پارگی کامل، و همچنین موقعیت دقیق پارگی و وضعیت پاتلا زانو را ارزیابی کند. ترکیب تستهای بالینی و تصویربرداری کمک میکند تا برنامه درمانی دقیقتری طراحی شود.
مراحل اصلی تشخیص:
- بررسی شرح حال و سوابق آسیبدیدگی یا بیماریهای مرتبط
- معاینه فیزیکی برای ارزیابی درد، تورم و توانایی حرکت پا
- انجام تستهای عملکردی مانند بالا آوردن پا در حالت صاف
- بررسی وضعیت و راستای پاتلا زانو برای تشخیص افتادگی یا جابهجایی
- استفاده از سونوگرافی برای مشاهده سریع بافت تاندون
- انجام MRI برای تعیین محل دقیق و شدت پارگی
- مقایسه علائم با آسیبهای مشابه مانند کشیدگی یا التهاب تاندون

درمانها: از خانگی تا تخصصی
روشهای درمان آسیبهای تاندون زانو بسته به نوع آسیب (کشیدگی، پارگی تاندون زانو به صورت ناقص یا کامل) و شدت آن متفاوت است. در بسیاری از موارد، اگر آسیب خفیف باشد، درمانهای خانگی و غیرجراحی میتوانند به بهبود کامل کمک کنند.
اما در صورت پارگی کامل یا آسیب شدید، جراحی ترمیمی و دوره توانبخشی طولانیتر لازم است. هدف همه روشهای درمانی، کاهش درد و التهاب، بازگرداندن دامنه حرکتی و تقویت دوباره ساختار زانو است.
درمان خانگی کشیدگی تاندون پا
در مواردی که آسیب تاندون خفیف باشد و فقط کشیدگی رخ داده باشد، میتوان با اقدامات ساده خانگی درد و التهاب را کنترل و روند ترمیم را تسریع کرد. این روشها به ویژه در روزهای ابتدایی پس از آسیب مؤثر هستند و در بیشتر مواقع نیاز به تجهیزات خاصی ندارند. رعایت اصول مراقبتی نهتنها به کاهش علائم کمک میکند، بلکه از پیشرفت آسیب به پارگی نیز جلوگیری میکند.
مطالعه بیشتر: درمان خانگی کشیدگی تاندون زانو
روشهای خانگی مؤثر برای کشیدگی تاندون پا:
- استراحت کافی و پرهیز از فعالیتهای فشارآور بر پا
- کمپرس یخ روی محل آسیب به مدت ۱۵–۲۰ دقیقه، چند بار در روز
- باندپیچی فشاری برای کاهش تورم و حمایت از تاندون
- بالا نگه داشتن پا بالاتر از سطح قلب برای کمک به کاهش التهاب
- مصرف داروهای ضدالتهاب غیرنسخهای (با مشورت پزشک) برای کنترل درد
- حرکات کششی سبک پس از کاهش درد برای حفظ دامنه حرکتی
برای درمان پارگی تاندون زانو در موارد خفیفتر و کشیدگی آن میتوانید از مزایای زانوبند زاپیامکس بهرهمند شوید. زانوبند زاپیامکس روشی مدرن و غیرتهاجمی برای درمان مشکلات زانو و محصولی از شرکت زایس ترونیک کشور آلمان است.
زانوبند زاپیامکس مجهز به تکنولوژی UIC است و ترکیبی از فناوریهای اولتراسوند، اینفرارد و کلاک پالس را برای درمان زانو به کار میگیرد.
امواج اولتراسوند باعث افزایش گردش سلولی در ناحیه زانو شده و با همین کارکرد به مسدود شدن مسیر گیرندههای درد کمک میکند. امواج اینفرارد باعث بالا رفتن دمای زانو شده و امواج کلاک پالس با ارتعاشی مداوم عضلات زانو را ماساژ میدهد.
به همین دلیل است که با زاپیامکس تراپی میتوانید تجربهای شبیه به یک جلسه فیزیوتراپی در منزل داشته باشید. برای خرید زانو بند زاپیامکس میتوانید بعد از خواندن نظرات درباره زانو بند زاپیامکس اقدام کنید.
درمان غیرجراحی پارگی تاندون زانو
درمان پارگی تاندون زانو بدون جراحی در موارد حاد ممکن نیست اما در موارد پارگی ناقص یا پس از مرحله حاد آسیب، میتوان با روشهای غیرجراحی عملکرد تاندون زانو را بازگرداند و از پیشرفت آسیب جلوگیری کرد. این روشها معمولاً شامل تثبیت مفصل، کنترل التهاب و اجرای تمرینات توانبخشی برای تقویت عضلات و بهبود انعطافپذیری هستند. رویکرد غیرجراحی، اگر بهموقع و منظم انجام شود، میتواند نیاز به جراحی را کاهش دهد و روند بهبود را کوتاهتر کند.
درمان خانگی کشیدگی تاندون زانو
- استفاده از بریس یا زانوبند طبی برای محدود کردن حرکت و کاهش فشار روی تاندون
- مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و ورم
- کمپرس گرم پس از کاهش التهاب اولیه برای بهبود گردش خون و ترمیم بافت
- جلسات فیزیوتراپی هدفمند شامل تمرینات تقویتی عضلات چهارسر و همسترینگ
- تمرینات کششی کنترلشده برای بهبود دامنه حرکتی مفصل زانو
- اصلاح الگوی حرکتی و آموزش تکنیکهای صحیح فعالیت برای پیشگیری از آسیب مجدد
بیشتر بخوانید: چه زمانی باید از زانوبند استفاده کنیم؟
جراحی ترمیم پاره شدن تاندون زانو و دوره نقاهت
در مواردی که پارگی تاندون زانو کامل باشد یا درمانهای غیرجراحی مؤثر واقع نشوند، جراحی تنها راه بازگرداندن عملکرد طبیعی مفصل است. در این روش، جراح تاندون پارهشده را به استخوان پاتلا دوباره متصل کرده یا با استفاده از بخیههای قوی و گاهی گرافت تاندونی آن را ترمیم میکند. پس از جراحی، رعایت برنامه توانبخشی و مراقبتهای پس از عمل اهمیت زیادی دارد، زیرا به جلوگیری از عوارض و بازگشت کامل قدرت و دامنه حرکتی کمک میکند.
مراحل و نکات مهم جراحی و نقاهت:
- ترمیم مستقیم تاندون با بخیههای قوی یا استفاده از گرافت در صورت نیاز
- بیحرکت نگهداشتن زانو با بریس یا آتل برای چند هفته
- شروع فیزیوتراپی تدریجی پس از تأیید پزشک برای بازیابی حرکت و قدرت
- تمرینات تقویتی عضلات چهارسر و همسترینگ در مراحل بعدی توانبخشی
- مدت زمان بهبودی کامل معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه بسته به شدت آسیب و همکاری بیمار
- پرهیز از فعالیتهای پرفشار تا زمان بازگشت کامل قدرت و ثبات مفصل
سخن آخر
پارگی تاندون زانو از جمله آسیبهایی است که میتواند توان حرکتی و کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد، اما با تشخیص بهموقع، انتخاب روش درمانی مناسب و رعایت اصول توانبخشی میتوان به بازگشت کامل عملکرد مفصل امیدوار بود.
آگاهی از علائم، علتها و عوامل خطر، نهتنها به پیشگیری از این آسیب کمک میکند، بلکه در صورت بروز، روند درمان را سریعتر و مؤثرتر میسازد.
چه با روشهای خانگی و غیرجراحی و چه با جراحی ترمیمی، هدف اصلی بازگرداندن قدرت، انعطاف و ثبات زانو برای بازگشت ایمن به فعالیتهای روزمره و ورزشی است.
سوالات متداول
۱. پارگی تاندون زانو چیست و چه فرقی با تاندونیت زانو دارد؟
آسیب شدید به بافت فیبری متصلکننده عضلات ران به پاتلا که ممکن است بهطور کامل یا ناقص گسسته شود، با التهاب مزمن یا حاد همان تاندون که در تاندونیت زانو رخ میدهد متفاوت است؛ در اولی ساختار تاندون آسیب فیزیکی میبیند، اما در دومی مشکل اصلی التهاب و تحریک بافت است.
۲. برای پیشگیری از کشیدگی تاندون زانو چه میتوان کرد؟
گرمکردن مناسب قبل از ورزش، انجام تمرینات تقویتی برای عضلات ران و همسترینگ، حفظ انعطافپذیری، استفاده از کفش ورزشی مناسب و پرهیز از افزایش ناگهانی شدت یا حجم تمرین میتواند خطر کشیدگی تاندون زانو را کاهش دهد.
۳. چه زمانی باید برای پاره شدن تاندون زانو به پزشک مراجعه کرد؟
وقتی درد شدید، ناتوانی در صاف کردن پا، افتادگی کشکک، تورم سریع یا صدای “تق” در لحظه آسیب را تجربه میکنید، مراجعه فوری به پزشک برای بررسی و درمان پارگی تاندون زانو ضروری است.
۴. مدت زمان بهبودی و بازگشت به فعالیت بعد از پارگی تاندون پا چقدر است؟
بسته به شدت آسیب و روش درمان، معمولاً بین ۳ تا ۶ ماه طول میکشد تا تاندون پا بهبود یابد و فرد بتواند به فعالیتهای کامل ورزشی یا روزمره بازگردد. میتوانید برای کوتاه کردن دوره بازتوانی از زانوبند زاپیامکس برای تسریع روند ترمیم طبیعی بدن استفاده کنید.
۵. علائم پارگی تاندون زانو کدام است؟
درد شدید و ناگهانی جلوی زانو، ناتوانی در صاف کردن پا، افتادگی پاتلا، تورم و کبودی سریع، و گاهی شنیدن صدای “تق” در لحظه آسیب از مهمترین علائم پارگی تاندون زانو هستند.
۶. دلیل کشیدگی تاندون پشت زانو چیست؟
ضعف یا انعطافپذیری کم عضلات همسترینگ، حرکات ناگهانی و پر فشار، گرمنکردن کافی قبل از ورزش و استفاده بیشازحد از پا در فعالیتهای تکراری میتواند باعث کشیدگی تاندون پشت زانو شود.